Po wielu latach badań nad zachowaniami zespołów i wydajnością, zostało zidentyfikowane dziewięć typów zachowań zwanych Rolami Zespołowymi. Najlepsze zespoły miały obecną każdą z Ról Zespołowych – to nie znaczy, że efektywne zespoły powinny składać się z dziewięciu osób, ponieważ każdy może wykazywać więcej niż jedną silną Rolę Zespołową. Z każdą Rolą Zespołową związany jest jej pozytywny wkład dla zespołu. Z drugiej strony, związane są z nią także słabości.

Role Zespołowe dzielą się na role socjalne (Dusza Zespołu, Koordynator, Poszukiwacz Źródeł), role intelektualne (Ewaluator, Kreator, Specjalista) oraz role zadaniowe (Implementer, Lokomotywa, Perfekcjonista).

„…zawsze staraliśmy się znaleźć sposób, by pomóc ludziom pracować razem. Kiedy ludzie pracują w efektywnych kombinacjach, osiągają znacznie więcej niż wtedy, gdy pracują sami. Ale do tego potrzebujemy wspólnego języka komunikacji i powinien być to język, który umożliwia skuteczne porozumiewanie się…” – dr Meredith Belbin

Dynamicznie zmieniająca się rzeczywistość, mnożąca się ilość projektów oraz rosnące oczekiwania, co do wyższej zwinności w funkcjonowaniu organizacji daje pracownikom poczucie osobistej niepewności i nieefektywności. Obserwując na konferencjach trendy wskazujące jakie kompetencje przyszłości będą determinować sukces lub porażkę – współpraca i umiejętności miękkie – plasują się na czołowej pozycji.

Przyszło nam żyć w czasach, gdzie dostęp do wiedzy jest prawie na każdym kroku, natomiast wyzwanie stanowi wybór tego, co tak naprawdę może nam być potrzebne, co może nas przygotować do wyższej efektywności. Wśród tematów licznych szkoleń – w prawie każdej organizacji – budowanie zespołu, efektywna współpraca czy skuteczna praca zespołowa, to szkolenia cieszące się dużym zainteresowaniem. A tak naprawdę praktyczna nauka współpracy powinna być elementem podstawowej edukacji szkolnej.

Jak można współpracować w zespole w oparciu o Teorię Zespołowych Ról dra Belbina?

Wyzwaniem jest, jak zbudować zgrany zespół, bazując na umiejętnościach i predyspozycjach jego członków. Na podstawie badań i obserwacji pracy i współpracy różnych zespołów wyłoniły się trzy kierunki zachowań jednostek w grupie, są to:

1. Role zadaniowe – osoby, które w pracy w grupie mają silne ukierunkowanie na realizację powierzonych zadań,

2. Role socjalne – osoby, które najlepiej funkcjonują i działają, gdy mają obok innych członków zespołu

3. Role intelektualne – są to osoby, których zachowanie jest mocno ukierunkowanie na myślenie, rozważanie oraz analizowanie.

W ramach tych 3 ukierunkowań Belbin wyróżnił 9 ról zespołowych, są to: dusza zespołu, koordynator, poszukiwacz źródeł, lokomotywa, implementer, perfekcjonista, specjalista, ewaluator, kreator.

Każda z wymienionych ról wnosi osobisty wkład swoich talentów i predyspozycji do zespołu.

Dusza zespołu wnosi do zespołu gotowość do współpracy, spostrzegawczość i dyplomację. Potrafi słuchać, łagodzi tarcia, jest wysoce empatyczna. Koordynator jest dojrzały, pewny siebie, dostrzega talenty. Potrafi efektywnie delegować. Poszukiwacz źródeł jest towarzyski, entuzjastyczny, dostrzega możliwości i świetnie rozwija kontakty.

Lokomotywa stawia wyzwania w zespole, jest dynamiczna, dobrze funkcjonuje pod presją. Ma siłę sprawczą i odwagę do przezwyciężania przeszkód. Implementer jest praktyczny, niezawodny, efektywny. Przekuwa idee w działania, umiejętnie organizuje pracę, która jest do wykonania. Perfekcjonista swoim wkładem wnosi sumienność, pracowitość. Wyszukuje błędny i niedociągnięcia. Cały czas poprawia i udoskonala.

Specjalista jest samomotywujący się, oddany swojej specjalizacji. Dostarcza do zespołu unikalną wiedzę i umiejętności eksperckie. Ewaluator jest poważny, myśli strategicznie i jest wnikliwy. Widzi wiele opcji, możliwości. Kreator jest bardzo pomysłowy, myślący niestandardowo. Kreuje idee i rozwiązuje trudne problemy.

Każda z powyższych ról daje unikatowy wkład do pracy zespołu. A dobre dopasowanie i właściwy przydział zadań, może dać ponad przeciętne efekty biznesowe.

Na przykład jeśli zależy nam, aby dwoje ludzi przeprowadziło pożądaną zmianę, to warto wybrać te osoby, które posiadają w swoim profilu Kreatora i Implementera. Kreator wymyśli rozwiązanie a Implementer zajmie się skutecznym wdrożeniem pomysłu w życie – to oczywiście duże uproszczenie, natomiast warto szukać wzajemnie uzupełniających się talentów. Świadomie dobierać ludzi do zespołu, żeby mieć jak najlepszy zestaw umiejętności do określonego zadania. Jest to kluczowa zasada zarządzania zespołem.

Zarówno nauczyciele jak i liderzy warto, aby wspierali się wiedzą o rzeczywistym potencjale uczniów czy też pracowników. Do określenia ról zespołowych, robimy diagnozę testem behawioralnym Belbin® 360 online. Informacja zwrotna jest generowana w oparciu o samoocenę oraz informację zwrotną od współpracowników. Na tej podstawie powstaje kompleksowy raport. W oparciu o analizę potencjału członków danego zespołu powstają dodatkowe raporty: Raport zespołowy, Raport relacyjny czy Raport dopasowania do stanowiska.

1. Zorganizujcie dobre warunki pracy

Kreatorzy i Specjaliści potrzebują miejsca i spokoju, aby wymyślać nowe pomysły. Z drugiej strony, Dusze Zespołu i Koordynatorzy potrzebują regularnie współpracować z innymi. Poszukiwacze Źródeł mają potrzebę wydostać się na zewnątrz, gdyż nie ma szybszego sposobu na utratę takiej osoby, niż spróbować połączyć ją na stałe z biurkiem. W praktyce, upewnijcie się, że każdy dostaje to, czego potrzebuje od miejsca pracy, to co jest jego osobistą siłą, nawet jeśli oznaczałoby to niewielkie przeorganizowanie.

2. Unikajcie przeciążania jednostki

Belbin może ujawnić, że Wasz zespół polega na jednej osobie. To powoduje spore natężenie pracy jak na jedną parę rąk. Warto sprawdzić, czy dana osoba czuje się swobodnie w swojej roli oraz wcześniej opracować plan awaryjny w przypadku jej braku.

3. Promujcie różnorodność w zespole

Najważniejsza jest równowaga Ról Zespołowych, a jeszcze bardziej istotna z racji na emocje i „chemię” pomiędzy osobami. Celujcie w połączenia ludzi o różnych mocnych stronach. Dzięki temu mogą się wzajemne wspierać i uzupełniać. Warto też odnaleźć w nich część podobnych ról, aby wzmocnić ich wzajemne zrozumienie.

4. Nie rozpraszajcie odpowiedzialności

Jeśli Wasz zespół jest liczny zaobserwujcie, ile czasu zajmuje Wam dojście do porozumienia. Reguła dwóch pizz Jeffa Bezosa, CEO Amazona brzmi – „jeśli na spotkaniu zamówione jest więcej niż dwie pizze, wiem, że zespół jest za duży”. Idealna wielkość zespołu wg Dr Belbina to cztery osoby. Większa liczebność spowalnia pracę i wyklucza ludzi w procesie podejmowania ważnych decyzji.

5. Nie marnujcie swojego czasu

Należy pamiętać o równowadze. Włączenie zbyt wielu osób w zbyt wczesnej fazie projektu może wpłynąć na frustrację z powodu przeciągających się procesów. Natomiast pozostawienie kluczowych osób na koniec projektu może skończyć się pośpiechem oraz cofaniem w celu naprawy zbyt daleko posuniętych projektów. Dlatego warto przed rozpoczęciem projektu przeanalizować jakie role będą niezbędne w danej fazie projektu, aby zapewnić jego sukces.

W Polsce od kilkunastu lat Teoria Belbina jest złotym standardem w budowaniu skutecznych, współpracujących zespołów, dzięki dopasowanemu doborowi członków do danego zespołu. Organizacje, które korzystają z tego narzędzia osiągają lepsze wyniki biznesowe oraz mają bardziej zmotywowane i współpracujące zespoły. Zespoły, które rozumieją siebie nawzajem, mogą na sobie polegać, a w efekcie lepiej realizować zadania.

Wnioski z 30-letnich badań obserwacyjnych wskazują, że silne, dojrzałe, samodzielne zespoły w swych szeregach mają członków o zróżnicowanych rolach.

Dzięki testowi Belbina poznasz swoje mocne strony i akceptowalne słabości oraz dowiesz się w jakich rolach odnajdziesz się najlepiej. Zaufaj wiedzy budowanej od ponad 30 lat i świadomie pokieruj swoją karierą!